Το αδιέξοδο στην προσπάθεια αποφυγής της χρεοκοπίας της χώρας προβάλει απειλητικότερο από ποτέ, μέσα από τις γραμμές του προσχεδίου προϋπολογισμού που παρουσίασε χθες το υπουργείο Οικονομικών, επιβεβαιώνοντας πλήρως τους σοβαρούς οικονομολόγους που εξαρχής θεωρούσαν καταδικασμένο το εγχείρημα διάσωσης της Ελλάδας με τη συνταγή του ΔΝΤ.
Το αδιέξοδο γίνεται ορατό, όπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, από δύο βασικά στοιχεία:
- Στην απεγνωσμένη προσπάθειά της να προσεγγίσει τους άπιαστους στόχους του μνημονίου, η κυβέρνηση υποχρεώθηκε, με την έγκριση της τρόικας, να παρουσιάσει ένα ογκωδέστατο πακέτο μέτρων, για να επιτύχει ένα «πενιχρό» αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις προβλέψεις της. Με μέτρα που συνολικά αποσκοπούν στην εξοικονόμηση 14,3 δις. ευρώ, η κυβέρνηση πασχίζει –χωρίς και πάλι γίνεται πειστική…- να πετύχει μια μείωση του ελλείμματος κατά 5 δις. ευρώ περίπου, για να το «προσγειώσει» σε επίπεδα χαμηλότερα των 17 δις. ευρώ, δηλαδή σε απόσταση μικρότερη του ενός δις. ευρώ από τον αρχικό στόχο του μνημονίου, πριν την αναθεώρηση του Αυγούστου.
- Την ίδια στιγμή, οι ίδιες οι προβλέψεις που ενσωματώνονται στον προϋπολογισμό δείχνουν πώς η προσπάθεια θα καταλήξει σε αδιέξοδο, ακόμη και αν πετύχει, επιβεβαιώνοντας επικριτές του ΔΝΤ, όπως ο πρώην κορυφαίος οικονομολόγος του και καθηγητής του MIT, Σάιμον Τζόνσον, ο οποίος εξαρχής είχε προειδοποιήσει, ότι η συνταγή του Ταμείου θα βυθίσει την οικονομία στην ύφεση, θα την φορτώσει με ακόμη μεγαλύτερα χρέη και θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη χρεοκοπία. Πράγματι, στο τέλος του δεύτερου χρόνου εφαρμογής του προγράμματος, το 2011, η κυβέρνηση προβλέπει ότι το συνολικό χρέος της κεντρικής κυβέρνησης θα έχει εκτιναχθεί στα 362,230 δις. ευρώ, δηλαδή σε ποσοστό 158,6% του «καχεκτικού» ΑΕΠ. Σε δύο χρόνια εφαρμογής του προγράμματος, δηλαδή, το ΑΕΠ θα έχει μειωθεί κατά 6,6 δις. ευρώ και το χρέος θα έχει εκτοξευθεί κατά 63,7 δις. ευρώ!
Προφανές είναι, ότι η μοναδική προσπάθεια στην οποία επικεντρώθηκαν εξαρχής οι επίσημοι πιστωτές της χώρας και η κυβέρνηση, δηλαδή απλώς να μεταθέσουν την αναπόφευκτη αναδιάρθρωση του χρέους μερικά χρόνια αργότερα, γίνεται πλέον ακόμη δυσκολότερη και καθίσταται επιτακτικότερη από ποτέ η ανάγκη άμεσης επεξεργασίας σχεδίου ελεγχόμενης χρεοκοπίας, στο οποίο θα μπορούν να συμφωνήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες.
Σύμφωνα με πληροφορίες του “S10”, μετά τη λήψη των μέτρων, τα οποία έχει εγκρίνει η τρόικα, στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής αναμένεται να προωθηθεί η κατ’ αρχήν συμφωνία για να δοθεί, ως «επιβράβευση», μια ακόμη «ανάσα» στην κυβέρνηση, με τη μορφή της επιμήκυνσης της διάρκειας εξυπηρέτησης του διεθνούς δανείου των 110 δις. ευρώ. Αυτό, σε συνδυασμό με την εμπιστοσύνη που –υποτίθεται ότι- θα εμπνεύσουν τα μέτρα της κυβέρνησης στις αγορές, αλλά και με την επικείμενη διάσωση της Ιρλανδίας, ελπίζεται ότι θα δώσει μια παράταση χρόνου, για να αντιμετωπισθεί αργότερα στην ουσία του το πρόβλημα των υπερχρεωμένων χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης.
Ταυτόχρονα, στην ίδια Σύνοδο Κορυφής θα γίνει η πρώτη συζήτηση επί συγκεκριμένων προτάσεων για την καθιέρωση του μηχανισμού ελεγχόμενης χρεοκοπίας κρατών της Ευρωζώνης, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάρτιο του 2011. Η διάσωση της Ιρλανδίας στο μεσοδιάστημα, παρότι καθησυχάζει τις αγορές, ανεβάζει το… θερμόμετρο της πίεσης της κοινής γνώμης στη γερμανική κυβέρνηση, να βρεθεί άμεσα ένας τρόπος για «κούρεμα πιστωτών», ώστε να μη σηκώσουν όλα τα βάρη της κρίσης της περιφέρειας οι φορολογούμενοι.
Στο μεταξύ, οι ιδιωτικοί τραπεζικοί όμιλοι επεξεργάζονται δικές τους προτάσεις για τον τρόπο ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας. Η Citigroup, για παράδειγμα, προτείνει ένα μικρό «κούρεμα» των πιστωτών το 2015, με παράλληλη επιμήκυνση των δανείων από τους επίσημους πιστωτές, που εκτιμά ότι μέχρι τότε θα έχουν ξεπεράσει τα 177 δις. ευρώ. Προφανώς, αυτό είναι ένα σενάριο που εξυπηρετεί θαυμάσια τις επιδιώξεις των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα, αλλά είναι πολύ αμφίβολο αν θα γίνει δεκτό από την Γερμανία, ή ότι θα υπάρξει πράγματι το χρονικό παράθυρο ευκαιρίας, μέχρι το 2015, ώστε να τεθεί σε εφαρμογή –η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη έχει αποδείξει ότι τρέχει ταχύτερα από τα εκάστοτε σενάρια διευθέτησής της.
Η Citigroup, όμως, κάνει άλλη μια ιδιαίτερα σημαντική πρόβλεψη στην ίδια έκθεση: ότι η Ελλάδα, αν και όταν επανέλθει στις αγορές, θα είναι αδύνατο να ξαναβρεί επιτόκια όπως το 5%, με το οποίο δανείζεται από το διεθνή μηχανισμό. Το κόστος δανεισμού της χώρας, ακόμη και αν προχωρήσει καλά η εφαρμογή του προγράμματος, θα είναι τουλάχιστον 9%, εκτιμά η τράπεζα. Προφανές είναι, ότι το ελληνικό χρέος θα «γονάτιζε» τη χώρα, αν ήταν υποχρεωμένη να το αναχρηματοδοτήσει με τέτοια κόστη.
Το ΔΝΤ, σε μια μελέτη της εμπειρίας των προσπαθειών διάσωσης της Αργεντινής από το Ταμείο, είχε εκφράσει «μεταμέλεια», επειδή προσπάθησε επί σειρά ετών να αποτρέψει την αναδιάρθρωση του χρέους, χωρίς να έχει εκπονήσει και να θέσει την κατάλληλη στιγμή σε εφαρμογή ένα «Σχέδιο Β» για μια συντεταγμένη αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας, που αν είχε γίνει νωρίτερα, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, θα είχε και πολύ μικρότερο κόστος για το διεθνές σύστημα και την ίδια τη χώρα. Μένει να φανεί αν το Ταμείο έχει «μάθει το μάθημα» και αν αυτή την φορά, στην περίπτωση του μεγαλύτερου προγράμματος διάσωσης χώρας στην ιστορία, που δεν είναι άλλη από την ελληνική, θα έχει να προτείνει έγκαιρα ένα καλό «Σχέδιο Β»…
